terug in de tijd

Vanuit uyuni is het een 6 uur rijden met de bus naar potosi. Een paar dollar extra en we worden opgehaald bij het hotel en afgezet bij het hotel. De overige passagiers worden vriendelijk verzocht om ergens uit te stappen. Een busreis is hier op zich een echt avontuur. Het is inmiddels vakantie dus in de voorcabine zit niet alleen de chauffeur en busboy maar ook zijn vrouw en 2 kinderen. Het dashboard wordt gebruikt als slaapplaats en commode tijdens de reis. Als de kleine man onderweg moet plassen wordt hij al rijdende simpelweg even uit het raam gehangen en plassen maar, blij dat ik mn raampje dicht had.

Ook qua plaatsen is het altijd vechten. Wij hebben gereserveerde plaatsen die altijd bezet blijken en ineens spreken ze hier heel slecht spaans want reservado kennen ze niet. TOT nu toe altijd gelukt om onze plaatsen op te eisen. De extra mensen die aan boord komen gaan zitten op de grond in het gangpad. Dan kan het maar zo zijn dat je ineens wat ruikt en als ze opstaan blijkt de vloer onder de rok nat ......een goede goocheltruc.

Wij gaan daarentegen naar een net toilet waarvoor we moeten betalen tijdens de lunch. Zoveel ranzigheid bij elkaar heb ik nog nooit gezien.. doorspoelen is niet mogelijk, water met een emmer uit de ton is de optie. Toiletpapier mag niet in het toilet dus dat Moët ergens heen maar investeren in een eenvoudig mandje lijkt teveel gevraagd. Aan creativiteit geen gebrek, het papier in roze en wit wordt decoratief op de muur en plafond geplakt, hoe ranzig.

Potosi is de hoogste stad ter wereld op 4070 meter en dat merk je direct als je met je tas moet sjouwen. Wel een mooie stad met veel geschiedenis doordat de spanjaarden hier veel zilver vonden, maar die glorie is wel vergaan. In de middag bezoek ik de stad en de eerste echte regenbui van de vakantie is een feit. Gelukkig mag ik schuilen bij jacky die een reisburo heeft en toevallig met me mee liep.

Savonds eet ik lama, alpaca had ik al gehad. Hierna een bezoek aan de kerstmarkt. Wat een kitsch het hele plein is vol maar dan ook echt vol met verlichtingsfiguren TOT en met een pinguin en lama aan toe. Je kan op de foto met de kerstman maar ook met mickey, pink panter, toystory, of een lelijke draak. Ze slepen hier ook echt alles bij de kerst. Overal in winkels, begraafplaatsen, banken, busstations staat wel een kerststal met de meest vreemde figuren. Meestal lijkt het meer op de ark van noach met kippen, lamas, alpacas, draken en wat te denken van een zeemeermin.

Op de markt kan je voor 2 boliviano een figuurballon kopen in de vorm van een lelijk zwaard. Ik besluit te investeren in een ballon en knoop een beertje. De kijkende kinderen en de ballonman zijn onder de indruk en spontaan wil iedereen een beer ipv zwaard. En laat er nou slechts 1 persoon zijn die ze kan maken. Al snel sta ik dus beestjes te vouwen en de goede man verhoogd de prijs direct naar 3, voor hem ook een goede kerst denk ik dan maar.

E volgende ochtend vroeg op voor een excursie naar de mijnen. We krijgen eerst een overall, laarzen, helm en verlichting aangemeten. Hierna bezoeken we de lokale mijnwerkersmarkt. Op deze markt kan je naast al het gereedschap alles kopen voor in de mijn. Wij kopen dus frisdrank, alcohol (96%) , cocabladeren, de dynamiet laten we voor wat het is. In nederland strikte wetgeving voor opslag van vuurwerk, hier ligt de dynamiet met ontstekers gewoon gestapeld op straat en kan door iedereen gekocht worden..

Bij de mijnen zijn de erbarmelijke omstandigheden direct zichtbaar. Ooit uitgebuit door de spanjaarden zijn er maar liefst 8 miljoen mensen gestorven om het zilver uit de mijnen te halen.. ga je toch anders kijken naar die mooie oude zilverstukken uit de koloniale tijd. Omdat de locals niet wilden werken in de mijnen hebben de spanjaarden de god Tio bedacht, een soort duivel die als je niet genoeg offerde of doorwerkte je leven zou nemen. En aangezien ze hier zo bijgelovig zijn als het maar kan heerst die gedachte tot op de dag van vandaag. We lopen de mijnschacht in en moeten meerdere keren aan de kant springen voor een vol of lege wagon die op een gammele spoor door 3 man wordt geduwd, een rem zit er niet op. Met de handbeitel wordt nog gehakt in de stoffige en warme omgeving. Het truus wordt in zakken geschept van 150 kg die met de hand soms 40 meter omhoog worden getakeld.. vervolgens met de kruiwagen naar het spoor gereden waarna het wordt geladen en dan als een dolle de mijn uit wordt gereden.. kans op explosies, instortingen, dampen en stoflongen horen er bij. Kinderen vanaf 10 kunnen meedoen en de meeste halen de 45 niet, logisch als je weet dat velen 24 uur achter elkaar werken om dat vol te houden zijn dan ook de cocabladeren.. de truc hiervan is dat je ze moet kauwen zonder te kauwen en dus staan ze met een soort hamsterwang.

Savonds ben ik bij jacky op kantoor uitgenodigd. Er is een bedrijfskerstborrel en alle medewerkers krijgen een wasmand met kerstpakket, niks uitpakken, lekker open. Onder het genot van koekjes, snacks en thee willen ze alles weten van nederland.. hierna is het tijd voor het kerstgevoel, de boliviaanse kerstmuziek op en voor ik het weet dans ik traditioneel mee.. als het feest ten einde is gaan jacky en ik naar het theater voor een dansavond. Een mooi theater, jammer dat 1 op de 2 stoelen is doirgezakt. De voorstelling zo niet de techniek zijn nog slechter, ik bescheiden me dan ook van het lachen.. de lichten gaan uit als iemand midden in zijn optreden zit, verkeerde muziek, verkeerde act, muziek die halfweg stopt en dan de acts inhoudelijk. Stel je voor dat iemand in een clownspak met 2 assistenten op cottoneyejo de rock & roll bewegingen staat uit te vieren en dat 5 minuten voor aanvang te horen heeft gekregen dan zit je dicht bij de waarheid..

Na afloop neemt jacky me mee naar haar broer, die heeft in huis een tvstudio. Terwijl ik rustig het decor bewonder springt een man in pak in mijn decor. Ik spring nog net op tijd uit beeld voor de live uitzending. Loopt gewoon een hond door beeld en na 10 min ben ik ineens in mijn houtje touwtje spaans aan het uitleggen dat we in nederland ook kerst hebben en niet altijd sneeuw, hoe grappig. Al met al dus weer een vreemde avond maar wel superleuk.